Nghề trồng lúa của người dân huyện Vũng Liêm, nói riêng, và Đồng bằng sông Cửu Long, nói chung, đã có từ rất lâu. Từ cây lúa mùa (lúa nước) trồng một vụ trong năm với năng suất thấp (2-3 tấn/vụ), đến lúa ngắn ngày với 3 vụ trên năm như hiện nay, năng suất đã tăng lên (6-7 tấn/ha/vụ). Người dân đã áp dụng nhiều yếu tố khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nhưng lợi nhuận vẫn chưa cao.
Nhân dịp đầu xuân Giáp Thìn năm 2025, xin giới thiệu với quý nông dân trồng lúa mô hình Quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp IPHM trên cây lúa, đã được thực hiện vào năm 2024 trên địa bàn huyện Vũng Liêm và mang lại hiệu quả khá cao. Mô hình này giúp người dân giảm chi phí sản xuất và tăng lợi nhuận trên mỗi đơn vị diện tích đất canh tác lúa, được nhiều nông dân hưởng ứng. Phòng Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn huyện phối hợp cùng Chi Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Vĩnh Long thực hiện mô hình IPHM trong vụ lúa thu đông năm 2024, tại 3 ấp thuộc 2 xã Tân An Luông (ấp 6 và ấp 7) và xã Hiếu Phụng (ấp Quang Huy), với tổng diện tích mô hình là 78 ha và 90 hộ dân tham gia. Trong quá trình thực hiện, nông dân được tập huấn chi tiết kỹ thuật từ khâu chọn giống, làm đất, gieo sạ với mật độ bình quân 120kg giống/ha, đến việc quản lý chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh trong suốt vụ lúa.
Qua hơn 3 tháng thực hiện mô hình Quản lý sức khỏe cây trồng tổng hợp IPHM trên cây lúa, nông dân đã so sánh giữa ruộng trong mô hình và ngoài mô hình, đạt được những kết quả ban đầu như sau:
Năng suất đạt bình quân 6,38 tấn/ha/ vụ, cao hơn ruộng ngoài mô hình 0,42 tấn/ha.
Chi phí sản xuất bình quân 21,78 triệu đồng/ha/vụ, thấp hơn ruộng ngoài mô hình gần 6 triệu đồng.
Lợi nhuận đạt 31,6 triệu đồng/ha/vụ, cao hơn ruộng ngoài mô hình 5,7 triệu đồng.
Về sâu bệnh: Ruộng trong mô hình có mật số sâu bệnh thấp hơn ruộng ngoài mô hình từ 5-10%, ngược lại, lượng thiên địch có lợi cho cây lúa tăng lên 3-5% so với ruộng ngoài mô hình. Đồng thời, giúp nông dân xử lý đất trước sạ và bón phân cân đối, tạo cho cây lúa khỏe mạnh, hạn chế tối đa thiệt hại do sâu bệnh gây ra.
Về lâu dài, mô hình giúp nông dân thay đổi tập quán canh tác trước đây thông qua các lớp tập huấn hướng dẫn thực tế trên đồng ruộng. Nông dân có cơ hội gặp gỡ và trao đổi để thống nhất giải quyết các vấn đề như thời điểm xuống giống, điều tiết nước trong ruộng, sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, diễn biến hệ sinh thái, và ứng phó kịp thời khi có sâu bệnh xảy ra. Từ đó, phát huy tính tập thể, đoàn kết trong nhân dân. Các biện pháp canh tác hướng dẫn trong mô hình cho kết quả khá tốt, khả thi, giảm chi phí và có thể áp dụng rộng rãi trên địa bàn toàn huyện. Bên cạnh đó, mô hình còn góp phần giảm giá thành sản xuất, tăng năng suất và nâng cao hiệu quả kinh tế cho người trồng.
Mô hình còn hướng nông dân đến một nền sản xuất nông nghiệp xanh và bền vững hơn, từng bước thay thế việc sử dụng phân bón thuốc BVTV có nguồn gốc hóa học bằng các chế phẩm sinh học an toàn đối với con người và môi trường.
Giúp bà con nông dân trong khu vực sản xuất lúa tổ chức thành lập các tổ, nhóm cộng đồng, cùng trao đổi kinh nghiệm, được bồi dưỡng kiến thức, sẽ tự tin và chủ động trong việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật, nâng cao hiệu quả công tác phòng chống dịch hại.
Hướng tới, ngành nông nghiệp huyện sẽ nhân rộng mô hình này cho người dân trồng lúa cũng như các loại cây trồng khác để nông dân có điều kiện cập nhật kịp thời các tiến bộ kỹ thuật mới, tiên tiến hơn, phù hợp với tình hình thực tế đồng ruộng và biến đổi khí hậu hiện nay. Nếu 80% diện tích sản xuất lúa của huyện Vũng Liêm (tương đương 6.000 ha) áp dụng mô hình này, sẽ tăng lợi nhuận thêm 34,2 tỷ đồng và giảm được 36 tỷ đồng chi phí sản xuất, giảm tác động gây ô nhiễm môi trường do sản xuất lúa, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, phù hợp với nền nông nghiệp xanh và bền vững.
Mô hình được người dân hưởng ứng và mở rộng diện tích thực hiện, sẽ tăng cường sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu có nguồn gốc hữu cơ và các chế phẩm sinh học góp phần gia tăng thiên địch có lợi trên đồng ruộng hoặc có sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phải tuân thủ nguyên tắc “4 đúng” và áp dụng đồng bộ các biện pháp “1 phải, 5 giảm” hay “3 giảm, 3 tăng”, nhằm bảo vệ năng suất và giảm chi phí sản xuất mà vẫn mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần tăng thu nhập cho nông dân, giúp họ an tâm sản xuất.
Mô hình cũng góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong canh tác lúa, tạo ra các sản phẩm an toàn để bảo vệ sức khỏe con người, cải thiện môi trường nông nghiệp ở nông thôn và xây dựng nông thôn mới.
Nhân dịp đầu xuân, xin kính chúc quý bà con nông dân có những nghiên cứu và áp dụng quy trình kỹ thuật canh tác an toàn, bền vững, thân thiện với môi trường, nhằm đạt hiệu quả kinh tế cao nhất, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp hơn.
Văn Nhu-Phòng Nông nghiệp&PTNT huyện Vũng Liêm
